อิทธิพลเรื่องบาปในอรรถกถาธรรมบทที่มีต่อสังคมไทย

The Influence of Sin in Atthakatha-Dhammapada to Thai Society

Abstract

การวิจัยเรื่องอิทธิพลเรื่องบาปในอรรถกถาธรรมกับสังคมไทยมีวัตถุประสงค์ ๒ ประการ คือ (๑) เพื่อศึกษาเรื่องบาปในอรรถกถาธรรมบท (๒) เพื่อวิเคราะห์อิทธิพลเรื่องบาปในอรรถกถาธรรมกับสังคมไทย โดยเป็นการศึกษาเชิงคุณภาพ

จากการวิจัยพบว่า บาปในอรรถกถาธรรมบทกล่าวถึงการมีเจตนาประพฤติชั่วทางกาย วาจาและใจซึ่งเป็นเหตุปัจจัยแห่งความเศร้าหมองใจหรือความเดือดร้อนแก่ตนเองหรือผู้อื่นในปัจจุบันและสัมปรายภพ ผลแห่งการประพฤติชั่วนี้ส่งผลให้พุทธศาสนิกชนสมัยพุทธกาลเกิดความเกรงกลัวต่อผลแห่งบาปและมีศรัทธาที่จะงดเว้นจากประพฤติชั่วทางกาย วาจาและใจด้วยการให้ทาน สมาทานศีล และเจริญภาวนาเพื่อก่อให้เกิดประโยชน์เกื้อกูลและความสุขแก่ตนเองและผู้อื่น

อิทธิพลเรื่องบาปในอรรถกถาธรรมบทกับสังคมไทยมีอยู่ ๔ ด้าน คือ (๑) ด้านความเชื่อเรื่องผลของการทำบาปในปัจจุบันและสัมปรายภพ ส่วนนี้เป็นอิทธิพลจากการศึกษา การฟังเทศน์หรือการบรรยายธรรมจากพระสงฆ์และการบำเพ็ญกุศลอุทิศแก่บรรพบุรุษตามประเพณีท้องถิ่น (๒) ด้านการให้ทานเพื่ออุทิศส่วนกุศลแก่บรรพบุรุษผู้ล่วงลับ ส่วนนี้เป็นอิทธิพลจากความเชื่อเรื่องการทำบุญอุทิศให้เปรตผู้เป็นญาติพระเจ้าพิมพิสารและการถวายทานเพื่ออุปถัมภ์พระภิกษุของพุทธศาสนิกชนสมัยพุทธกาล  (๓) ด้านการสมาทานศีลในการประกอบพิธีบำเพ็ญกุศล ส่วนนี้เป็นอิทธิพลจากการสมาทานศีลของผู้อุบาสกและอุบสิกาผู้มีศรัทธาในพระรัตนตรัยสมัยพุทธกาล (๔) ด้านการเจริญภาวนาเนื่องในวันสำคัญเพื่อแสดงความกตัญญูกตเวทีต่อบุคคลสำคัญของชาติหรือพุทธศาสนา ส่วนนี้เป็นอิทธิพลจากการเจริญภาวนาของพระเถระ อุบาสก หรืออุบาสิกาผู้ประสบทุกข์สมัยพุทธกาลที่สามารถพัฒนาจิตและปัญญาให้เข้าใจชีวิตตามความเป็นจริง แต่อิทธิพลเรื่องบาปในสังคมไทยมีความคลาดเคลื่อนไปจากแนวทางในอรรถกถาธรรรมบทเป็นอย่างมาก เนื่องจากความเชื่อ การให้ทาน การสมาทานศีลและการเจริญภาวนาในสังคมไทยหลายส่วนมีเงื่อนไขในเชิงพุทธพาณิชย์

The research regarding to the influence of sin in Buddhist legends and Thai society has 2 objectives; (1) to study the influence of sin in Buddhist legends (2) to analyze of the influence of sin in Buddhist legends and Thai society as a qualitative research.

It is found from the research that influence of sin in Buddhist legends as the bad behavior in body, verbal and mind that cause sorrow or annoyance to his/her self or others in the present or next life. The result of this bad behavior make the Buddhist in Buddha era scare of sin and believe to refrain from bad behavior by body, verbal and mind by donation, sacrament and do the meditation in order to gain benefit and happiness for his/her self and other.

There are 4 factors for influence of sin in Buddhist legends to Thai Society (1) Belief, result of sin in present and next life, this influence is from study, listen to sermon from monk and make a merit to ancestor according to local traditional. (2) Donation in order to make a merit to ancestor who passed away. This influence is from belief regarding make a merit to demon who was Pimpisarn’s cousin and make merit in order to support monk of Buddhist in Buddha era. (3) Observance five precepts during making merit, this influence is from observance five precepts by layman and laywoman in Buddha’s era (4) Practice mediation in Buddhist traditional day in order to be grateful to important person for national or Buddhism, this influence is from the practice mediation of Buddhist monk, layman, or laywoman who got suffering in the Buddha era that can improve their mind and talent to understand life in accordance with fact. The influence to the Thai society is missed from Buddhist legends because of belief, donation, observance five precepts and practice mediation in Thai society is for the Buddhist commercial.