ศึกษาวิเคราะห์จริยธรรมในประเพณีบุญผะเหวดของชาวพุทธอำเภอเฝ้าไร่ จังหวัดหนองคาย

AN ANALYSIS STUDY OF THE MORALITY IN PHAWED TRADITION OF THE BUDDHISTS IN PHAOWRAI DISTRICT, NONGKHAI PROVINCE

Abstract

           การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาประวัติการเทศผะเหวดของภาคอีสาน 2) เพื่อศึกษาประเพณีบุญผะเหวดในอำเภอเฝ้าไร่ จังหวัดหนองคาย และ 3) ศึกษาวิเคราะห์จริยธรรมในประเพณีบุญผะเหวด ของชาวพุทธอำเภอเฝ้าไร่ จังหวัดหนองคาย เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยการศึกษาเอกสารและสัมภาษณ์เชิงลึกโดยใช้บุคคลที่เป็นแบบอย่างของผู้สูงอายุ จำนวน 20 ท่าน วิเคราะห์ด้วยวิธีการเชิงพรรณนา

          ผลการวิจัยพบว่า 1) ประวัติการเทศผะเหวดของภาคอีสาน เป็นประเพณี ฮีต 12 ของกิจกรรมงานบุญประเพณีในภาคอีสานทุกๆ จังหวัด ส่วนมากจะจัดขึ้นใน เดือน 2 ถึงเดือน 4 คนอีสานเรียนว่าบุญผะเหวด ซึ่งเป็นการการอนุรักษ์ประเพณีของชุมชน เพื่อเป็นการสร้างพลังความรัก ความสามัคคีให้เกิดขึ้นในชุมชน ที่แสดงออกจากบุญผะเหวดหรือบุญเดือน 4 ที่มีการปฏิบัติมาจากบรรพบุรุษ 2) ประเพณีบุญผะเหวดในอำเภอเฝ้าไร่ จังหวัดหนองคาย เป็นกิจกรรมของชุมชนที่มีความร่วมมือระหว่าง วัด ผู้นำชุมชน หน่ายงานราชการและโรงเรียน เพื่อสร้างความสามัคคีให้เกิดขึ้นภายในชุมชน เนื้อหาของการเทศผะเหวดแบ่งออกดังนี้ ก่อนวันงานที่ประชาชนนั้นได้ร่วมตัวกันภายในวัดที่จะจัดงานเพื่อเตรียมความพร้อมของงานตามประเพณี วันแห่ประชาชนจะร่วมตัวกันที่ข้างสระน้ำของชุมชน เพื่อร่วมอัญเชิญขบวนบุญผะเหวดนั้น เข้ามาในเมืองตามคติความเชื่อของชุมชนและวันงานที่มีการเทศตามคัมภีร์ใบลานสมัยเก่าและการเทศน์แบบนอกคัมภีร์มีการแต่งเรื่องเพื่อให้เกิดคติเตือนในให้เข้ากับยุคสมัย วิธีการเทศผะเหวด เป็นการเทศน์เสียงหรือการเทศน์แหล่ 3) วิเคราะห์จริยธรรมในประเพณีบุญผะเหวดของชาวพุทธอำเภอเฝ้าไร่ จังหวัดหนองคาย (1) ทางด้านจริยธรรมประชาชนประพฤติตนดีงาม (2) ด้านพฤติกรรม มีการแสดงออกทางกาย วาจา ใจดีขึ้น (3) ด้านการศึกษา ประชาชนมีความรู้ดีขึ้น (4) ด้านคุณภาพชีวิต ประชาชนมีความเป็นอยู่ดีขึ้นอันเป็นผลมาจากความสามัคคี สิ่งสำคัญสิ่งหนึ่งที่เราจะเห็นได้จากงานบุญผะเหวดนั่นก็คือ การสร้างงานศิลปะของชุมชนอันสื่อให้เห็นถึงเอกลักษณ์ทางจิตใจของประชาชนภายในชุมชนที่มีศิลปะเปรียบดังภาษาที่บ่งบอกถึงวัฒนธรรมของมนุษยชาติ ตั้งแต่อดีตมาจนถึงปัจจุบัน ที่เป็นบ่อเกิดของอารยธรรมแหล่งต่างๆ ของภาคอีสานที่ชุมชนต่างก็มีแนวโน้มที่ให้อิทธิพลสืบต่อกันมาอย่างไม่จบสิ้นตามคติความเชื่อแล้วกลายเป็นจริยธรรมทางสังคมอย่างเป็นรูปธรรมที่แสดงออกผ่านทางประเพณีบุญผะเหวดของชาวพุทธอำเภอเฝ้าไร่ จังหวัดหนองคาย